همایش دیابت و روزه داری با سخنرانی دکتر فرهاد رجب پور صنعتی مدیر آموزش بنیاد بین المللی پیشگیری و کنترل دیابت ایرانیان آغاز شد. در این همایش عواملی چون اصول تغذیه سالم خصوصا در ماه مبارک رمضان، life style  یا سبک و شیوه زندگی سالم، اصول و روشهای کنترل دیابت در ماه مبارک رمضان، مراقبت های آن در افراد دیابتی و در معرض خطر و ... مطرح شد.

ایشان خطرات روزه داری برای افراد دیابتی اینگونه برشمرد :

1-کاهش قند خون

2-افزایش قند خون

3- از دست دادن آب بدن (دهیدراتاسیدن)

مطالعات نشان می دهند که تغییر رژیم غذایی در ماه رمضان خطر افت قند خون را در دیابت تیپ I 4تا 7 برابر و در دیابت تیپ II 5 تا 7 برابر افزایش می دهد.

وی نکات مهم برای بیماران دیابتی در ماه رمضان را این چنین ذکر کرد:

-  ارزیابی و معاینه قبل از ماه رمضان در افراد دیابتی که قصد روزه داری دارند.

- تمام بیماران دیابتی که قصد روزه داری در ماه رمضان دارند باید قبل از شروع این ماه ارزیابی کامل بالینی شوند واین نکته مشخص شود که آیا روزه داری خطری برای سلامتی آنان ایجاد می کند یا خیر. براین اساس بیماران مبتلا به دیابت برای روزه داری به سه گروه پر خطر ، خطرمتوسط و کم خطر تقسیم می شوند.

- بیماران پر خطر توصیه به روزه داری نمی شوند چرا که منجر به بدتر شدن کنترل دیابت و در نتیجه ایجاد عوارضی مانند افت قند خون و کتواسیدوز دیابتی می شود. بیماران با خطر متوسط باید چندین ماه قبل از آغاز ماه رمضان با مراجعات مکرر به پزشک و تغییررژیم درمانی خود خطر روزه داری را برای خود کاهش دهند. بیماران کم خطر تحت نظر پزشک می توانند اقدام به روزه داری کنند.

ایشان همچنین افراد دیابتی را به سه گروه زیر تقسیم کرد:

بیماران پر خطر

1- بیماران با دوره های شدید و راجعه افت قند خون و افت هوشیاری

2 - بیماران با کنترل نا مناسب قند خون

3- بیماران مبتلا به کتواسیدوز در 3 ماه قبل از ماه رمضان

4- بیماران مبتلا به کمای هیپرگلیسمی هپیراسمولار در 3 ماه قبل از ماه رمضان

5- بیماران مبتلا به بیماری حاد

6- زنان باردار

7- بیماران مبتلا به عوارض دیابت مانند عوارض عروقی پیشرفته، بیماری کلیوی دیالیز شونده،اختلالات شناختی، صرع کنترل نشده (خصوصاً زمانیکه به دنبال افت قند خون ایجاد شده باشد)

بیماران با ریسک متوسط

 بیمارانی که قند خون آنها با انسولین کوتاه اثر، ترکیبات سولفونیل اوره مثل گلی بن کلامید، گلی پیزاید و ... ترکیبی از انسولین و داروهای خوراکی کنترل شده است.

بیماران کم خطر

بیمارانی که قند خون آنها با رژیم غذایی به تنهایی ، درمان با مت فورمین و ... که از سایر جهات سالم می باشند کنترل شده است.

دکتر رجب پور در توصیه به بیماران دیابتی افزود:

با توجه به اینکه افطار حجیم ترین وعده غذایی در ماه رمضان می باشد لذا توصیه می شود دو سوم دوز روزانه مت فورمین در افطار و یک سوم دوز در سحر استفاده شود. برای مثال کسی که متفورمین 500mg سه بار در روز استفاده می کند در ماه رمضان باید یک قرص در سحر و دو قرص در افطار مصرف کند.

*  کنترل منظم قند خون در طول روزه داری خصوصاً در روزهای اول ماه رمضان

    *   میزان قند خون قابل قبول بین 100 تا 200 mg/dl می باشد.

    *    موارد زیر به تنظیم انسولین یا داروهای قند خون کمک می کند:

    زمان های چک قند خون

1-   قبل از سحر

2-   2ساعت پس از سحر

3-   قبل از افطار

4-   2ساعت پس از افطار

چک کردن قند خون و تزریق انسولین روزه را باطل نمی کند.

-    سحری را حتماً قبل از طلوع مصرف کنید، مصرف سحری هنگام نیمه شب به هیچ وجه توصیه نمی شود.

-    افطار را در اولین فرصت مصرف کنید.

-   مصرف غذاهای سرخ شده، چرب و شیرین محدود شود. سبزیجات و میوه های تازه به مقدار کافی مصرف شود.

-    استفاده از آب و نوشیدنی های بدون شکر

-    اجتناب از فعالیت بدنی شدید و استراحت کافی جهت جلوگیری از افت قند خون

روزه داری و مبتلایان به دیابت تیپ I

-   در صورت استفاده از دوزهای متعدد انسولین به عنوان مثال 4 بار در روز قویاُ توصیه می شود که این بیماران به دلیل ریسک بالای ایجاد افت قند خون از روزه داری منع شوند.

-     در صورتیکه بیمار علی رغم توصیه های پزشکی قصد روزه داری داشته باشد توصیه می شود دوز انسولین متوسط الاثر 20% کاهش یابد و انسولین کوتاه اثر وسط روز حذف شود.

مدیر آموزش بنیاد دیابت در پاسخ به سوال  آیا روزه داری در زنان باردار مبتلا به دیابت بی ضرر است؟  گفت :

   خانم های باردار با دیابت شامل دیابت بارداری و دیابت ملیتوس به علت خطرات روزه داری برای مادر و جنین از روزه داری منع می شوند.

همچنین وی در رابطه با قطع روزه داری تأکید کرد:

تمام بیماران با شرایط زیر باید اقدام به قطع روزه داری کنند:

1)     افت قند خون (غلظت خون > mg/dl 60 )

2)     قند خون کمتر از mg/dl70 در چند ساعت اول شروع روزه داری خصوصاً در صورت مصرف انسولین و داروهای سولفونیل اوره قبل از سحر

3)     قند خون بیشتر از 300 به همراه علائم افزایش قند خون

وی در پایان متذکر شد:

بطور کلی مطالعات و شواهد در زمینه برخورد با مبتلایان به دیابت که قصد روزه داری دارند اندک می باشد ولی در عین حال ارزیابی کامل هر بیمار به تنهایی و بررسی خطرات احتمالی روزه داری در هر فرد و تحت نظر گرفتن وی در طول این مدت بهترین روش برخورد با بیماران دیابتی در حال حاضر می باشد.

سپس حجت الاسلام حاج آقای برهانی از فضائل روزه داری در ماه مبارک رمضان و ثمرات آن برای روزه داران سخن گفتند و ایشان در رابطه با افراد مبتلا به دیابت با توجه به نتایج مشاوره با پزشک خود و اینکه هر فرد بهتر و بیشتر از سلامت خویش آگاه است، اقدام به روزه داری نمایند.